भारतमा पुरानो पाँच सय र एक हजारको नोटहरु साट्ने अन्तिम समयसिमा शुक्रवार सकिंदै

चैत्र १७, भारतमा पुराना पाँच सय र एक हजारको नोटहरु साट्न गरिएको विशेष व्यवस्थाको अन्तिम समयसिमा शुक्रवार सकिंदै । वैंक तथा अन्य निकायहरुमा पुराना नोट साट्ने समयसिमा डिसेम्वर ३० मा नै सकिएपनि रिजर्भ वैंक अफ इन्डियाले तोकेका केही शाखाहरुमा पहिला नोट साट्न नसक्नुका पर्याप्त कारणहरु देखाएर मार्च ३१ सम्म साट्न सकिने घोषणा गरेको थियो । शुक्रवारदेखि प्रतिवन्धित ५ सय र एक हजारको दशवटा भन्दा वढी नोटहरु बोकेर हिडेमा अपराध ठहरिने कानुन भारत सरकारले यस अगाडी नै पारित गरिसकेको छ । तर, भारतभरी नै जम्मा ५ वटा रिजर्भ वैङक अफ इन्डियाको शाखाहरुलाई पुरानो नोट साट्न सक्ने अधिकारी दिइएको छ । मुम्वई, कलकत्ता, नागपुर र चेन्नईमा मात्र भोलीसम्म नोट साट्न सकिने व्यवस्था गरिएको छ ।

विशेषत नोटवन्धीको समयमा मुलुक वाहिर रहेका भारतीय नागरिक तथा अन्यलाई लक्षित गरेर सो सुविधा वढाइएको थियो । त्यसैगरी गैरआवासीय भारतीय नागरिकले भने जुन ३० सम्म पुराना नोटहरु साट्न सक्नेछन् । तर पुराना नोटहरु साटिने होइन खातमा जम्मा हुनेछ । गैरआवसीय भारतीय नागरिकहरुको लागि विमानस्थालको भन्सार कार्यालयको सिफारिस आवश्यक पर्दछ । त्यसैगरी यस अगाडी प्रक्रिया पुरा गरेर आफ्नो नोट साट्न नसकेकाहरु पनि अन्तिम प्रयासका लागि लाइनमा वसेका कारण वैंकमा भीड वढेको भारतीय अधिकारीहरुले वताएका छन् ।

विशेषगरी मुम्वई र दिल्लीमा रहेका आरविआइका शाखाहरुमा लामो लाइन रहेको छ । गत नोभेम्वर ८ मा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले अकस्मात रुपमा ५ सय र एक हजारका नोटमा प्रतिवन्ध लगाएपछि स्रोत खुलाएर पुराना नोटहरु साट्न सकिने व्यवस्था गरेको हो । जसका कारण गैरकानुनी रुपमा पैसा जम्मा गरेका र स्रोत नखुलेका नोटहरु साट्न कठिनाइ उत्पन्न भएको छ । यति मात्र होइन, त्यसपछि वैंकका खाताहरुमा अस्वभाविक रुपमा रकम जम्मा हुन थालेको भन्दै १८ लाख भन्दा वढी वैंक खाताहरुको बारेमा अहिले भारतमा अनुसन्धान भईरहेको छ । जसले गर्दा लाखौ मान्छेहरु करको दायरामा आईरहेका छन् । पछिल्लो समयमा मार्च ३१ को समयसिमा अपर्याप्त भएको भन्दै थप केही समय उपलब्ध गराउन माग गर्दै भारतको सर्वोच्च अदालतमा एक रिट परेको छ । झण्डै ८६ प्रतिशत नगद ओगट्ने ५०० र १००० को नोटलाई प्रतिवन्ध लगाइएको थियो ।

त्यसपछि लामो समयहरु एटिम मेसिनहरुमा क्यासको तिव्र अभाव भएको थियो जसलाई विस्तारै खुकुलो पारिंदैछ । नेपालमा रहेका पुराना भारतीय नोटहरु साट्ने विषयमा भने यसै हप्ता काठमाडौ वार्ता भएको थियो । सो वार्तामा भारतीय अधिकारीहरुले प्रत्येक नेपाली नागरिकसंग रहेका ४५०० सय भारुसम्म साट्न सकिने जानकारी नेपाली पक्षलाई गराएका छन् । नेपाली पक्षले भने बढाउन माग गरेको छ ।